Prawo prasowe wobec wyzwań współczesności

Pan-European ConfInstytut Dziennikarstwa UW i Medioznawca.com serdecznie zapraszają do wzięcia udziału w kolejnej dorocznej, ogólnopolskiej konferencji czerwcowej ID UW. W tym roku nosi ona tytuł "Prawo prasowe wobec wyzwań współczesności". Organizatorem jest Zakład Prawa Prasowego Instytutu Dziennikarstwa UW. Konferencja odbędzie się 20-21 czerwca 2013 r. w sali Czarnowskiego przy ul. Krakowskie Przedmieście 3. 

 

Idea

 

W ramach corocznych, organizowanych pod koniec czerwca spotkań środowiska medioznawców w Warszawie, serdecznie zapraszamy do wzięcia udziału w kolejnej organizowanej przez Instytut Dziennikarstwa konferencji, tym razem poświęconej szeroko pojętej problematyce prawa mediów.

 

Pragnęlibyśmy, aby przygotowywane spotkanie stało się reprezentatywnym forum nie tylko do rzeczowej i merytorycznej debaty nad istniejącymi uregulowaniami, ale także nad stworzeniem tak długo oczekiwanych mechanizmów stanowiących nowy ład informacyjny, zarówno dla tradycyjnego dziennikarstwa, jak i rodzących się wyzwań związanych z rozwojem technologii informacyjnych.

 

Dostrzegając to, że obowiązujące prawo prasowe jest tworem przestarzałym, wysoce niedoskonałym, nieuwzględniającym w pełni standardów państwa demokratycznego, chcielibyśmy porozmawiać o koniecznych zmianach wynikających nie tylko z opieszałości ustawodawcy, ale i dynamicznie zmieniającej się rzeczywistości, w jakiej przyszło funkcjonować współczesnym mediom. Chcemy też na prawo mediów spojrzeć szeroko, nie ograniczając się wyłącznie do dyskusji nad kształtem ustawy prawo prasowe. Prawo mediów to bowiem obszerna grupa regulacji pomieszczonych w wielu aktach normatywnych. Należą do nich między innymi ustawa o radiofonii i telewizji, kodeks karny, kodeks postępowania karnego, kodeks cywilny.

 

Warto nadmienić oczątki prawo prasowego sięgają XIX wieku i wiążą się z rewolucja technologiczną i dynamicznym rozwojem prasy informacyjnej i samego dziennikarstwa. W ciągu ostatnich 100 lat kształtowania się doktryny prasowej zakres przedmiotowy reglamentacji prawnej działalności prasowej podlegał znaczącej ewolucji. I chociaż oddzielne, wyodrębnione ustawy prasowe pojawiły się relatywnie późno, to idea reglamentacji towarzyszy prasie niemalże od początków jej istnienia, bez względu na istniejący system polityczny. Polskie tradycje związana z legislacją działalności prasowej nawiązują do tzw. modelu reglamentacyjnego, typowego dla większości państw europejskich. Takim też był dekret prasowy z 1938 roku, oceniany jako jeden z najlepszych i najnowocześniejszych aktów prawnych dotyczący działalności prasy. Niestety, II wojna światowa zaprzepaściła ten znaczący dorobek polskiej doktryny prasowej. Po wojnie zaś władze komunistyczne nie uznawały tego aktu prawnego i blokowały wszelkie próby prac legislacyjnych i badawczych nad nową ustawą prasową. Stąd też uchwalone w 1984 roku prawo prasowe nie spełniło pokładanych w nim nadziei środowiska dziennikarskiego. Dodatkowo jeszcze ciążyło na nim „piętno” stanu wojennego i toczącej się walki politycznej.


Transformacja ustrojowa spowodowała konieczność radykalnej nowelizacji ustawy likwidujące prawne i instytucjonalne bariery ograniczające rozwój społecznej komunikacji. Mimo tych nowelizacji prawo prasowe nie odpowiada w pełni wymaganiom, jakie stawiane są mediom w demokratycznym państwie prawnym. Powoduje to, iż prawo prasowe powinno zostać dostosowane do nowych uwarunkowań społeczno-polityczno-gospodarczych. Polityczna ranga i prawnoustrojowe znaczenie tej ustawy dla funkcjonowania systemu politycznego i ładu demokratycznego uzasadniają potrzebę rzeczowej i merytorycznej debaty nad całościowym unormowaniem tej sfery stosunków społecznych.


Prawo prasowe zawiera kluczowe i fundamentalne instytucje prawne stanowiące materialną gwarancje praktycznej realizacji podstawowych praw obywatelskich. Są nimi: wolność słowa i publicznych wypowiedzi, wolność i odpowiedzialność prasy, prawo dostępu do informacji, zapewnienie pluralizmu prasy, prawo do ochrony źródeł informacji, prawo do krytyki, prawo powszechnego dostępu do biernego i czynnego udziału w publicznym obiegu komunikowania, status i charakter zawodu dziennikarza.


Wymienione instytucje stanowią nie tylko istotę prawa prasowego i fundament demokratycznego państwa prawnego, lecz także stanowią istotę dziennikarstwa i nowej-starej dyscypliny „nauk o mediach”.


Prawo prasowe bowiem od początku procesu instytucjonalizacji i profesjonalizacji zawodu dziennikarskiego w drugiej połowie XIX wieku próbowało zdefiniować i określić, aktualne również obecnie, instytucje i standardy w dziennikarstwie takie jak m. in. : wolność prasy definicja prasy, status dziennikarza. Tym samym prawo prasowe od początku swego istnienia wnosiło duży i znaczący wkład w teoretyczny i praktyczny rozwój prasoznawstwa.
Planowana konferencja będzie zatem reprezentatywnym forum do rzeczowej i merytorycznej debaty nad stworzeniem najlepszych mechanizmów stanowiących nowy ład informacyjny, nie tylko dla tradycyjnego dziennikarstwa, ale i nowych wyzwań związanych z rozwojem technologii informacyjnych, wpisującej się w tożsamość nauk o mediach z wykorzystaniem doświadczeń historycznych, bogatego dorobku medioznawców, prawników, dziennikarzy i przedstawicieli innych środowisk twórczych. Warto także podkreślić, iż kapitalnym pretekstem do poświęcenia kolejnej ogólnopolskiej konferencji Instytutu Dziennikarstwa problematyce prawnej jest, mijająca w 2012 r., stuletnia rocznica słynnego wykładu poświęconego prawu prasowemu prof. Juliana Nowotnego wygłoszonego w 1912 r. na Uniwersytecie Jagiellońskim.

 

Do kogo kierujemy zaproszenie?

 

Zaproszenia nie kierujemy wyłącznie do prawników – niezmiernie chętnie będziemy gościć wszystkich, którzy zainteresowani są wytyczeniem nowych ram prawnych dla współczesnej – szeroko pojętej – prasy, a w swych badaniach dotykają kwestii, które prawo wtórnie (tworząc określone zapisy) sankcjonuje i dookreśla. Zależy nam także na udziale czynnych dziennikarzy, redaktorów i wydawców.

 

Problematyka

 

Uwzględniając rozległość problematyki prawa prasowego, proponujemy dyskusję w trzech obszarach:

  • Prawo prasowe jako gwarant fundamentalnych praw obywatelskich

W ramach tego obszaru chcielibyśmy zająć się problematyką ochrony dóbr osobistych, kwestią zniesławienia, prawa do wizerunku, autoryzacją, sprawozdawczością procesową, mową nienawiści.

  • Status zawodu dziennikarza

Kim współcześnie jest dziennikarz? Czy istnieje potrzeba redefinicji zawodu? Znaczenie norm środowiskowych – deregulacja – koregulacja.

  • Prawo prasowe wobec nowych technologii informacyjnych

Prasa w Internecie, prawne i pozaprawne metody zwalczania patologii w Internecie, rejestracja prasy w Internecie, Internet a mowa nienawiści.

 

Terminy

Termin zgłaszania udziału (formularz zgłoszeniowy): do 15 kwietnia 2013 roku.

* Organizatorzy zastrzegają sobie możliwość selekcji nadesłanych referatów.

Opłata konferencyjna

Kwota: 350 zł

Termin wpłaty: 15 maja 2013 roku

 

* Opłata konferencyjna nie obejmuje noclegu (służymy pomocą na etapie rezerwacji).
** Przewidujemy wydawnictwo pokonferencyjne, zastrzegając sobie dobór artykułów.

 

Kontakt

Pytania, zgłoszenia, abstrakty, artykuły: prawo.prasowe@id.uw.edu.pl

 

Komitet naukowy:

prof. dr hab. Janusz W. Adamowski
prof. dr hab. Marek Jabłonowski
prof. dr hab. Ewa Nowińska
prof. dr hab. Jacek Sobczak
dr hab. Jędrzej Skrzypczak

 

Komitet organizacyjny:

doc. dr Tadeusz Kononiuk – przewodniczący
doc. dr Barbara Mąkosa-Stępkowska
dr Katarzyna Błeszyńska
dr Maria Łoszewska-Ołowska – przewodnicząca
dr Michał Zaremba